Onte xuntámonos para celebrar o Día Mundial da Poesía e aproveitamos para presentar os Premios Internacionais de Poesía Carlos Oroza. Este certame literario é de carácter bienal, está convocado pola Asociación Cultural Évame Oroza e busca, ademais de homenaxear o gran poeta da oralidade, poñer en valor a poesía como un instrumento cultural de cambio social.
Uns premios con dúas categorías e apadriñados por dous grandes da cultura: en lingua galega, con Antonio García Teijeiro como presidente do xurado e en castelán, con Ignacio Gómez de Liaño á cabeza.
Nas seguintes ligazóns poderedes acceder ás bases para as dúas modalidades:
Esta iniciativa literaria responde a unha serie de actos que se poñen en marcha dende a Asociación Cultural Évame Oroza durante este ano 2023 para celebrar o centenario do nacemento de Carlos Oroza, unha figura aínda moi descoñecida polo gran público e que paga a pena reivindicar.
CAST.
Ayer nos juntamos para celebrar el Día Mundial de la Poesía y aprovechamos para presentar los Premios Internacionales de Poesía Carlos Oroza. Este certamen literario de carácter bienal está convocado por la Asociación Cultural Évame Oroza y busca, además de homenajear al gran poeta de la oralidad, poner en valor la poesía como un instrumento cultural de cambio social.
Unos premios con dos categorías y apadrinados por dos grandes de la cultura: en lengua gallega, con Antonio García Teijeiro como presidente del jurado y en castellano, con Ignacio Gómez de Liaño a la cabeza.
En los siguientes enlaces podréis acceder a las bases para las dos modalidades:
Esta iniciativa literaria responde a una serie de actos que se ponen en marcha desde la Asociación Cultural Évame Oroza durante este año 2023 para celebrar el centenario del nacimiento de Carlos Oroza, una figura todavía muy desconocida por el gran público y que merece la pena reivindicar.
O escritor e xornalista, Alberto Avendaño, establece un diálogo poético, vital e gráfico co pintor Antón Patiño nun libro-obxecto para pensar.
«Ritmo, entre–dous, curto–circuíto entre escribir e pintar, palabra–imaxe, isto é Caosmos… Ou, como diría nun murmurio John Cage: Water writes always in plural».
Alberto Ruiz de Samaniego
VIGO – Nun mundo fragmentado e pandémico, coa guerra en Europa e a debacle en Afganistán, escribir quere ser un acto que empodera imaxes e pintar aspira a narrar o silencio ou o baleiro da inacción.
Así nace este libro. CAOSMOS é unha poderosa fórmula que combina o imaxinario de Avendaño co grafismo de Patiño para, din eles, habitar o caos (vivilo ou sobrevivilo) coma ferramenta que permita entender aquilo que sempre quixeron saber os Siniestro Total (os seus colegas de xeración): Quen somos? De onde vimos? Cara a onde imos?
Un libro-obxecto onde a intervención gráfica divide dous discursos (en galego e en castelán) para crear un diálogo de pensamento cunha arriscada aposta personal. En CAOSMOS están presentes os grandes debates do momento (o poder devastador, a angustia vital, a filosofía do ser, os excesos mediáticos, o amor e o humor de sobrevivencia) mesturados cun percorrido biográfico do poeta: a emigración a Estados Unidos, a vida cos poetas de Rompente, a identidade e a súa vida xornalística no The Washington Post.
Un libro que se insire, desde Galicia, na plataforma multicultural dun occidente en crisis, en transformación, en caos con saudades de cosmos.
Segundo Avendaño: «A poesía hai que escoitala antes que escribila. O que hai que preguntarlle a un poeta é se sabe falar só, se exercita esa intimidade intimidatoria de falar para si, de falar só». E mentres o poeta fala, Patiño pinta.
O vindeiro martes, 9 de novembro, imos encher de música en galego o Auditorio Municipal do Concello de Vigo. Coa voz de Alberto Cunha como fío condutor, viaxaremos por eses recordos sonoros que marcaron unha época e que sempre paga a pena volver a visitar.
Acompañado por Andrés Cunha á guitarra e polo artista Ramón Trigo ás acuarelas, Alberto dirixiranos polo libro-disco Escolma aberta, un proxecto cheo de amor á cultura galega. Vai ser un percorrido desde o romanticismo de Rosalía de Castro, ata a nova canción galega da década dos anos setenta, a través de 10 poemas que son 10 cancións míticas nas que se fusionaron importantes figuras do noso eido cultural.
Tendo en conta todos estes compoñentes, atrevémonos a dicir que este acto vai ser moito máis que un concerto. Vai ser a reivindicación de todo o que constrúe a identidade galega: a literatura, a música ou a arte.
A entrada é libre ata completar aforo (que gusto recuperar os bos costumes!), pero terán preferencia as persoas con invitación. Estas invitacións son totalmente de balde e poden recollerse en 5 puntos estratéxicos da cidade:
Editorial Elvira (rúa Santiago, 11)
Libraría Librouro (rúa Eduardo Iglesias, 12)
Libraría Cartabón (rúa de Urzáiz, 125)
Libraría Versus (rúa de Venezuela 80)
Pick-up discos (rúa do Progreso, 14)
Estamos tan contentos pola celebración deste concerto que decidimos activar unha promoción especial para o libro-disco Escolma aberta na nosa tenda en liña: unha rebaixa de 5 euros sobre o seu prezo habitual. Tamén gozaredes deste desconto se comprades Escolma aberta na editorial de maneira presencial. A idea é que todo o mundo que teña interese por asistir a este espectáculo musical veña cos deberes feitos e as letras ben aprendidas.
Rompente fúndano Antón Reixa e Alfonso Pexegueiro en 1975. Antón Reixa, Manuel M. Romón e Alberto Avendaño mantiveron viva unha actitude literaria rompedora en Galicia que comezou chamándose Grupo de Resistencia Poética e desembocou no que marcaría as súas vidas: O Grupo de Comunicación Poética Rompente. Publicaban poemas con aquela técnica de impresión coñecida como «vietnamita», e as multicopias con clixés. Rompente pertence daquela á prehistoria da modernidade poética galega. Empezaron tan novos que só os doutores de literatura galega saben da súa primeira xuntanza poética. Eran, en doses inexactas, un chisco «beat» e un chisco guerrilleiros. Unidos, a finais dos 70 do século pasado, Avendaño, Reixa e Romón autoeditáronse, fundaron Rompente Edicións e publicaron Silabario da turbina (1978) e A dama que fala (1983). En 1979, a serie Tres Tristes Tigres vería a publicación de 3 libros de autor: As Ladillas do Travesti (Reixa), galletas kokoschka non (Romón) e Facer Pulgarcitos Tres (Avendaño). Logo, reencontraríanse os tres, en papel, na antoloxía poética Upalás (1998). Facían «performances» e estaban obsesionados coa linguaxe «multimedia», pero esas palabras aínda non se usaban naqueles tempos. Subíanse a escenarios con músicos, como Julián Hernández (antes de que se fundase Siniestro Total), e colaboraban con pintores como Menchu Lamas e Antón Patiño para visualizar a súa expresión poética. Hoxe, uns 40 anos despois, teiman na poesía e volven dirixirse a palabra aínda que seguen falando sós.
Caricatura do Grupo Rompente por Gogue
Manuel M. Romón (Naceu en Vigo)
Romón volve a Rompente. De 1976 a 1983 formou parte do Grupo de Comunicación Poética Rompente. Xunto con Antón Reixa e Alberto Aven- daño publicou Silabario da turbina (1978), A dama que fala (1983) e a antoloxía Upalás (1998). En galletas kokoschka non (1979), Anaí (1983), Miniaturas (1987), Nadir (1996), Et finira le jour de son commencement (2000) e Poesía barata (2006) compartiu páxina (dependendo do proxecto) cos pintores Menchu Lamas, Antón Patiño, Alberto de Sousa e Lito Portela, cos músicos Enrique X. Macías e Julián Hernández, e coa fotógrafa Dolores Ojea. Escribiu letras de cancións para Siniestro Total e para o Xabarín Club da TVG, empresa para a que traballou, entre 1993 e o 2017, como presentador de concursos e de programas culturais, guionista, tradutor, documentalista e actor secundario en series de ficción.
Alberto Avendaño (Naceu en Vigo)
Avendaño volve a Rompente. De 1976 a 1983 formou parte do Grupo de Comunicación Poética Rompente. Xunto con Antón Reixa e Ma- nuel M. Romón publicou Silabario da turbina (1978), A dama que fala (1983) e a antoloxía Upalás (1998). En Facer Pulgarcitos Tres (1979) colaborou cos pintores Menchu Lamas e Antón Patiño quen foron os deseñadores da Colección Tres Tristes Tigres de Rompente. Co pintor e arquitecto Alberto de Sousa compartiu traballos nas Follas de Resis- tencia Poética de Rompente. Cos músicos Enrique X. Macías e Julián Hernández compartiu escenarios en espectáculos de Rompente. Por un tempo traballou para a Radio e TV de Galicia e escribiu letras para Sito Sedes e Os Tamara. O seu máis recente libro de poemas en gale- go é Texas (2003). Autor de literatura infantil (dous Premios Barco de Vapor en Galicia), teatro, e tradutor ao galego de clásicos británicos e estadounidenses, nos últimos 30 anos Avendaño fixo carreira literaria e xornalística en Estados Unidos, onde traballou para The Washington Post, e o seu libro El Amor de tu Nombre–Poemas de dios, de diosas y de adioses, recibiu o International Latino Book Award (Los Angeles, 2016). Galardoado cos principais premios nacionais da prensa hispana en Estados Unidos, Avendaño conta tamén con tres Premios EmmyTM da Academia da Televisión estadounidense.
Antón Reixa (Naceu en Vigo)
Reixa volve a Rompente. De 1975 a 1983 formou parte do Grupo de Co- municación Poética Rompente. Xunto con Manuel M. Romón e Alberto Avendaño publicou Silabario da turbina (1978), A dama que fala (1983) e a antoloxía Upalás (1998). En As Ladillas do Travesti (1979) colaborou cos pintores Menchu Lamas e Antón Patiño quen foron os deseñadores da Colección Tres Tristes Tigres de Rompente. Foi profesor de Lingua e Literatura Galega, profesión que abandonou para iniciar proxectos musicais, televisivos, literarios e cinematográficos. Funda o grupo de rock Os Resentidos (1982) cos que produce, entre outros, Fai un Sol de Carallo (1986) e Jei (1990). Colabora con Siniestro Total e forma o grupo Nación Reixa (1995). Dirixe para a TVG Mareas Vivas (1998). Adaptou e produciu a película El Lápiz del Carpintero (2002) basada na novela de Manuel Rivas e Hotel Tívoli (2007). Recibe o Premio Pedigree (2007) no Festival de Cans. En vídeo produciu e dirixiu, entre outros, Salvamento e Socorrismo (1985), Galicia Sitio Distinto (1989) e Ondas Van (2004). Os seus libros máis recentes son Látego de algas (2008), Leccións de Cousas (2011) e Michigan/Acaso Michigan, Crónica De 18 Días En Coma (2018), Melancoholemia (2020) e Outlet (2020).
Menchu Lamas (Naceu en Vigo)
Participa nas actividades do Colectivo da Imaxe. Colabora coa revis- ta Loia e no deseño das publicacións do Grupo Rompente. Membro fundadora de Atlántica, no comezo dos anos 80. As súas obras foron seleccionadas para mostras internacionais como «Bienal de Sao Pau- lo», «Europalia», «Five Spanish Artists» en New York, «Caleidoscopio Español» y «Spansk-Egen-Art» que percorreu diferentes museos es- candinavos. «Currents» no ICA de Boston, xunto a Polke, Leon Golub e Anish Kapoor. Seleccionada na mostra «Art d ́Aujourdhui–Art de Femmes», Musée du 20 ́eme Siécle de Viena. Expón en museos e ga- lerías de Alemaña: en Bonn, Colonia, Düsseldorf, Munich, Hamburgo, Stuttgart. Na Galeria Aline Vidal de París. O CGAC dedicoulle unha mostra retrospectiva que viaxou a Milán, Nápoles e Roma: «A sombra na man / A viaxe das formas». Elixida membro da Real Academia Galega de Belas Artes. Realiza no Museo ARTIUM de Vitoria a mostra «Cólores nómadas/ Kolore Nomadak».
Antón Patiño (Naceu en Monforte de Lemos)
Participou xunto con Jorge Agra, Carlos X. Berride e Menchu Lamas no Colectivo da Imaxe. Colabora no deseño dos libros do grupo poéti- co Rompente. Participa na revista Loia (con Manuel Rivas, Xosé Manuel e Lois Pereiro). Membro fundador de Atlántica. Exposicións individuais de pintura en París, New York, Zürich, Amsterdam, Hamburgo, Estocolmo, Burdeos. Autor do cómic experimental Esquizoide e do libro Xeometría líquida. Dedicou libros a Urbano Lugrís (Viaxe ao corazón do océano), a Reimundo Patiño, Uxío Novoneyra (Universo Novoneyra), a Lois Pereiro (Radiografía do abismo, Quen corta os fíos do soño?, Dicionario de Sombras). Con Xavier Seoane publicou o manifesto Hai suficiente infinito. Ten publicado ensaios sobre teoría da imaxe: Todas las pantallas encendidas, Manifiesto de la mirada, De dónde vienen las imágenes. Tamén dos títulos Océano e silen- cio, Teoría do riso, Mapa ingrávido, Libro dos lugares, Libro dos lugares 2, A mirada Atlántica, Escritos de un sonámbulo. A mostra «Caosmos», no CGAC, recolle unha ampla panorámica das súas creacións.
Julián Hernández (Madrid, Ano da Rata)
Músico, etc. Colaboracións con Rompente e o Taller de Música Mundana de Llorenç Barber. Un non parar multimedia con Manuel M. Romón: pelí- culas de Super 8 e intervencións de spoken word (The Woman Who Said No, Nadir, Poesía Barata). En Siniestro Total desde 1981: máis de vinte ál- bums con centenares de cancións e unha aproximación perversa á música contemporánea en 2011 con Javier López de Guereña e o Taller Atlántico Contemporáneo, TAC (Land of Opportunity). A relación da banda con Joe Hardy, lendario produtor de Kentucky, acadou una marca histórica: 25 anos. Música para TV (Xabarín Club – TVG) e teatro (Batea, Artello Teatro, 1990). Columnas en demasiadas publicacións (a destacar Faro de Vigo, El País, Público, 20 Minutos, El Mundo, a Revista GQ, Rolling Stone e o fanzine Smecta). Un ensaio (¿Hay vida inteligente en el Rock and Roll?, Temas de Hoy, 1999) e unha novela (Sustancia negra, Espasa 2015) son toda a súa bibliografía en solitario. É hipermétrope. Participou nunha película pornográfica e entrou na RAE durante unhas horas. Vive con catro gatos e unha sequoia.
Hai cousas que nunca deberían caer no esquecemento. Esta é a proposta de Escolma aberta, un traballo que hai uns meses comezaba unha viaxe no tempo e que hoxe ve a luz coa certeza de recuperar esa esencia que non debe morrer co paso dos anos.
Dez poemas que se converten nun libro‒disco que fusiona música, literatura e pintura: unha homenaxe total á cultura galega. Dez poemas que son dez cancións que forman parte do recordo sonoro de varias xeracións de galegos e galegas grazas a Luís Emilio Batallón, Suso Vaamonde, Amancio Prada, Xoán Rubio, Os Tamara, Juan Pardo e Vicente Araguas; voces valentes que se atreveron a cantar na nosa lingua nos momentos de máis escuridade e que merecen ser reivindicadas.
Escolma aberta quere dotar dun novo son as letras de Rosalía de Castro, Celso Emilio Ferreiro, Ramón Cabanillas, Federico García Lorca, Álvaro Cunqueiro, Alfredo Conde, Manuel Curros Enriquez e Bernardino Graña Villar. Alberto Cunha é o encargado de dar ese halo de modernidade a estes poemas míticos, reinterpretándoos con ritmos máis actuais.
Cada unha destas composicións vai acompañada dun comentario feito por diferentes personalidades do eido cultural galego. Deste xeito conséguese dar unha visión de 360 graos desas pezas musicais que dalgún xeito seguen pertencendo ao imaxinario colectivo da galeguidade. Das ilustracións que completan esta obra encargouse Ramón Trigo, enchendo de maxia un libro que ten o espírito de perdurar no tempo.
Podedes facervos con Escolma Aberta na vosa librería de confianza (se non o teñen poderán encargalo sen problema) ou na nosa tenda en liña facendo click no seguinte botón:
Aproveitamos para deixarvos unha pequena mostra en forma de video musical do cover que fixo Alberto Cunha do poema de Ramón Cabanillas «A Rosalía de Castro», que xa musicara Juan Pardo no ano 1976:
Rosalía ña Nai Miña Santiña Rosalía ña Nai Miña Santiña, Mentra–La Rula Milagreira Escoito Sinto Unha doce Man Que Me Acariña
El sentimiento sin embargo nos convoca y nos hace cómplices
(…)
En el norte hay un mar que es más alto que el cielo
Todo es vértigo y sombra
¿Quién es? ¿De dónde y hacia dónde? Me pregunto ¿Dónde?
¿De quién tanta locura? Tanto invierno abrazado
«¿Quién entonces dio fuerza a las fuentes y refrescó los manantiales
Enfrió la roca seca
Y afirmó la arena en su azul de espuela de caballero azul de color de María?»
Él fue quien creó en el sistema la asociación de ideas
En la rectitud de las estuatuas el sentido común
La asociación de ideas que provocó en el sistema el desconcierto
La introducción de un principio en la fiebre o la materia que formó la causa
Del fulgor de su azul más profundo suavo de longitud aproximada
Se estilizó en la forma
Y estableció la diferencia entre los otros sueños
Y los sueños amarillos anteriores
La forma más honesta de recordar a Carlos Oroza, en este triste día gris en el que se celebra el primer aniversario de su desaparición física (porque su esencia permanece y permanecerá), es recitarlo. Sentir sus ritmos casi chamánicos. Envolvernos de su universo salvaje, de su malditismo solitario que no es más que la libertad creativa llevada al extremo de sus consecuencias. Asumir la belleza desde sus propias palabras, como él la entendía, como quería compartirla y reflexionarla. Levitar sobre sus versos y llenar la realidad de una intensa magia velada que deslumbra a los incrédulos.
En palabras del propio Oroza: «Évame es un viaje hacia el recuerdo. Hacia lo contemplado. Un canto a la mujer. Y la voz de un hombre que viaja por la vida en dirección contraria». Por tanto Évame es el punto de partida perfecto para tenerlo presente, vivo en nuestras almas y en una memoria errática que construye nuevos universos.
