A liberación de París e as «Fake News»

Andan a clase política, o xornalismo serio e a xente sensata, preocupados pola gravidade das Fake News. Cúlpase a Internet e ás redes sociais de relatos tan asombrosos como acusar os gobernos de esaxerar o perigo da COVID‒19, ou os laboratorios farmacéuticos da produción do virus. Ou se ataca o uso da máscara porque resta osíxeno ao organismo. Influencers, cantantes de pop e demais pirados non comprenden que estamos en cernas dun segundo estado de alarma; non se sabe se é por unha vida de abuso coas drogas, se son achaques da vellez ou se son paralíticos cerebrais de nacemento.

Pero as Fake News sempre existiron. Esta semana* cumpriuse o 76 aniversario da liberación de París por «A Nove», a novena compañía da segunda división acoirazada do xeneral Leclerc. Na noite do 24/8/1944 unha columna de blindados composta por 2000 republicanos españois entrou en París. Esa compañía de blindados formaba parte do terceiro exército acoirazado do xeneral Patton, estaba autorizada a levar a bandeira republicana pintada nas súas orugas, e os seus soldados estaban autorizados a levala bordada nos seus uniformes americanos. E os seus blindados, curiosamente, non tiñan número, como os restantes do terceiro exército, tiñan nome propio e os primeiros que entraron esa noite en París, chamábanse así: Guadalaxara; Ebro; Madrid; Guernica; Brunete; Liberación, España cañí; Santander.

Antes xa se bateran en África contra os blindados de Rommel. Desembarcaron o 4 de agosto na praia de Utah. Eses veteranos gañáranse o respecto unánime dos seus compañeiros, pola súa ousadía e valentía próxima á temeridade. O mando aliado temía a impericia dos novos soldados americanos, apresuradamente mobilizados e instruídos. Por iso Patton percorreu as bases americanas en Inglaterra arengando a tropa. Os seus discursos, soeces e repletos de improperios, están colgados en Internet. Os españois eran veteranos curtidos na guerra civil española e coñecían o seu oficio. Viñan de perder unha guerra e outra derrota non entraba nos seus plans. Tampouco eran anxos. Os reporteiros americanos describíanos avezados e veteranos combatentes, valentes pero individualistas e indisciplinados. Contaban a anécdota de ameazar co fusil a un soldado americano que pretendía tirar unha granada ao niño de metralladora alemán. Os soldados alemáns levaban reloxos. E os reloxos quedaban inservibles se se usaban granadas. Logo había que tomar o niño ao asalto… porque un reloxo alemán cambiábase por moitas latas de comida, moitas botellas de viño, e mesmo por algunhas de Armañac.

O 20 de agosto comezou a insurrección en París. De Gaulle sospeitaba que Hitler daría a orde ao exercito nazi en París de dinamitar as pontes e infraestruturas. A «cidade da luz» sería alemá ou devastada. Eisenhower pediulle paciencia. Ike quería embolsar primeiro o groso do exército alemán ao norte de París e esixía o 100 por 100 dos seus efectivos. Logo sería París.

De Gaulle reuniuse con Leclerc e xuntos desobedeceron: había que tomar París con urxencia e conviñeron que esa perigosa misión sería para os veteranos da Nove: Habería Tigres en París? A súa potencia de lume superaba de longo os M4 Sherman, os semiorugas M3 blindados e M8 Greyhound da Nove. A Nove entrou en París por Porte d’ Italie, abriuse en abanico dirixindo as súas columnas ao control da cidade. O Guadalaxara chegou ao Concello de París, cuartel xeral nazi. E o Ebro, que o cubría, fixo lume contra a resistencia alemá. O xefe das forzas de ocupación nazi rendeuse así a unhas decenas de españois. En recoñecemento á súa humanidade, ao trato dispensado aos seus prisioneiros, o xeneral Dietrich von Choltitz regalou o seu reloxo de pulseira ao xefe do destacamento. Un tipo con reflexos o tal von Choltitz…

Meses máis tarde cruzaron o Rin para combater en chan alemán, e finalmente tamén foi A Nove a que toma o «Niño do Aguia» o 5 de maio de 1945 en Berchtesgad, o último refuxio de Hitler. Dos 2000 republicanos españois quedaban entón 16 en condicións de combater. 4 recibiron do xeneral Leclerc a Legion D’honeur pola súa valentía en combate.

Cando De Gaulle se instalou en París, atopouse cunha alta sociedade francesa que compartira festas, bailes e concertos de Django Reinhardt e outros músicos de jazz nos teatros da capital. O Goberno de Vichy esparexera o colaboracionismo por media Francia. E Dimitrov conseguírao coa outra metade. Dimitrov era secretario xeral da Komintern (en ruso, a III Internacional): alí elaborábase a liña política dos partidos comunistas occidentais. Dimitrov, para branquear a canallada do pacto de non agresión ruso‒alemán asinado por Mólotov e Von Ribbentrop, fixou a política de non intervención. Segundo a III internacional, enfrontarse aos nazis era un asunto entre capitalistas, e a II guerra mundial, outra guerra máis entre capitalistas. O secretario xeral do partido comunista francés, Maurice Thorez, recibiu de Dimitrov a orde de desertar do exército francés, e moitos comunistas máis recibiron a orde de desmovilizarse. Maurice Thorez fuxiu a Bélxica nun 11 lixeiro, e de aí, por Estocolmo, chegou a Moscova. Só tras a invasión nazi da Unión Soviética, disolveuse a Komintern e os comunistas europeos recibiron novas ordes dos seus comités centrais para ingresar no Maquís, se é que moitos non o facían xa… tal como Jacques Duclos, o dirixente do PCF que desobedeceu frontalmente a Joseph Stalin.

En toda Europa, case só os republicanos españois foron refractarios á política de non intervención; eles aprenderan nas súas propias carnes que combater o fascismo non era un «asunto entre capitalistas». En honor á verdade tampouco o «Pichí» italiano tragouse ese sapo: o PCI tiña a Antonio Gramsci nos cárceres de Mussolini, e desde o primeiro momento organizou a guerrilla. Outra diferenza non menor entre o PCF e o PCI é que o primeiro o dirixía un burócrata estalinista residente nunha Dacha, Thorez; ao segundo, Gramsci, un xornalista e intelectual de esquerdas encarcerado. Non eran a mesma cousa.

Esa era a escena coa que se atopou De Gaulle: Maurice Thorez, en busca e captura por deserción; a dereita francesa, salvo a ultranacionalista, colaboracionista de Vichy; a alta sociedade urbana tíñase divertido co exercito invasor. Procesar por traizón a media Francia, ou mirar para outro lado?

De Gaulle reuniuse con Duclos, o líder do Maquís. Entón decidiron outro relato: Maurice Thorez aparecería en escena con barbas, recentemente saído do monte, do cuartel xeral do Maquís e xamais pisaría Moscova; o pobo francés tería loitado durante a ocupación nazi. As mulleres máis vulnerables, en cambio, resultaron ser as únicas en pagar o pato: moitos miles de prostitutas serían colaboracionistas por xacer con soldados alemáns por diñeiro: rapóuselles o pelo ao cero para público oprobio. Unha vergoña!

E A Nove? Que pasou coa Nove? A Nove desapareceu do relato oficial. Incomodaba. A historia escribiu que o pobo francés tiña expulsado os nazis; os dirixentes comunistas, auténticos líderes; as putas rapadas e A Nove invisible. París foi liberado por heroicos soldados franceses e nunca máis se falou daqueles guerreiros valentes, que non loitaban pola súa terra nin pola súa bandeira, que soñaban cunha invasión aliada á península que nunca chegaría, e que deron as súas vidas por vencer os nazis e liberar a Francia.

Así que as Fake News non son un produto recente de Internet. Cando lles falen de La Grandeur de La France, contéstenlles: A Grandeur dos republicanos españois.

Moitos anos máis tarde, en 1958, o meu pai conducía o seu Citroën 2CV polos Campos Elíseos; xunto a el, a miña nai e os meus dous irmáns maiores, camino da Expo de Bruxelas para ver o recentemente lanzado Sputnik. Parou o 2CV nun illote para preguntarlle ao xendarme do quepis que coa porra indicaba ao tráfico que seguise:

« Allez, allez!». El, desatendendo os asubíos dos automóbiles que tiña detrás, levantou aquela xanela batente do citroën e preguntou no seu macarrónico francés, aprendido nos Maristas de Santiago: «Mesié mesié, Le Grand Palais, silvouplait» e o garda insistía: «Allez, allez!» coa porra, e el insistía e dicíalle: «Oui, monsieur, pero le Grand Palais!!!», e o garda vermello de ira coa porra berroulle: «Allez, allez, allez!!!!!», e o meu pai dixo:« Nin allez! nin hostias, fillo de puta fascista! Se non fose polos republicanos españois aínda estaban aquí os nazis!».

E arrincou encabronado o 2 CV deixando ao xendarme pasmado.

E asi soubemos moito antes que a nosa xeración que o blindado que liberou París se chamaba «Guadalajara».

———————————————————————————————————————————————————————

(*) O artigo orixinal foi publicado en castelán no Faro de Vigo o 30 de agosto do 2020.